السالوادور که در سال 2021 به اولین کشوری تبدیل شد که بیت‌کوین را به عنوان پول رسمی پذیرفت، به تازگی این قانون را لغو کرده است. این تصمیم پس از فشارهای شدید از سوی صندوق بین‌المللی پول (IMF) و نتایج ناامیدکننده اجرای این سیاست گرفته شد. اما چرا این تجربه شکست خورد و چه درس‌هایی از آن می‌توان گرفت؟
مطالب بیشتر : السالوادور در یک هفته ۲۰ بیت‌کوین به ذخایر خود اضافه کرد
آغاز ماجرا: بیت‌کوین به عنوان پول رسمی
در سال 2021، السالوادور با قانونی کردن بیت‌کوین به عنوان پول رسمی، در تاریخ اقتصاد جهان تحولی بزرگ ایجاد کرد. این قانون به مردم و کسب‌وکارها اجازه می‌داد از بیت‌کوین برای پرداخت‌های روزمره، مالیات و خدمات دولتی استفاده کنند. دولت برای تسهیل این روند، کیف پول دیجیتال «چیوو» (Chivo) را معرفی کرد و حتی 30 دلار بیت‌کوین به عنوان مشوق به کاربران جدید ارائه داد.
اما این قانون از همان ابتدا با مخالفت‌های گسترده‌ای مواجه شد. طبق نظرسنجی‌ها، تنها 15 درصد از مردم به بیت‌کوین اعتماد داشتند و 70 درصد مخالف استفاده از آن بودند. بسیاری از کسب‌وکارها به دلیل نوسانات قیمت بیت‌کوین و نبود آموزش و زیرساخت‌های لازم، از پذیرش این ارز دیجیتال خودداری کردند. حتی برخی از مردم به خیابان‌ها آمدند و در اعتراض به این قانون، دستگاه‌های خودپرداز بیت‌کوین را به آتش کشیدند.
نتایج تجربه چهار ساله بیت‌کوین در السالوادور
اگرچه این طرح در ابتدا امیدواری‌هایی درباره افزایش پذیرش ارزهای دیجیتال ایجاد کرد، اما نتایج آن نشان‌دهنده شکست‌های متعددی بود. یکی از دستاوردهای مثبت این طرح، افزایش گردشگری بود. اعلام پذیرش بیت‌کوین باعث شد توجه جهانی به السالوادور جلب شود و تعداد گردشگران در سال 2024 نسبت به سال قبل 20 درصد افزایش یابد.
اما در مقابل، مشکلات متعددی گریبانگیر این سیاست شدند. نوسانات شدید قیمت بیت‌کوین به مردم و کسب‌وکارها آسیب زد. کیف پول چیوو نیز به دلیل مشکلات فنی و هک‌های متعدد، اعتماد عمومی را از دست داد. در نهایت، اکثریت مردم همچنان از دلار آمریکا استفاده کردند و بیت‌کوین تنها نقشی حاشیه‌ای در اقتصاد ایفا کرد. طبق گزارش‌ها، تا سال 2024، تنها 8 درصد از مردم از بیت‌کوین برای تراکنش‌ها استفاده می‌کردند و سهم بیت‌کوین در حواله‌های بین‌المللی تنها 1.3 درصد بود.
اشتباهات کلیدی و زمان‌بندی نامناسب
یکی از بزرگ‌ترین اشتباهات السالوادور در اجرای این سیاست، زمان‌بندی آن بود. این قانون در سال 2021 و پس از یک دوره صعودی بزرگ در بازار ارزهای دیجیتال به تصویب رسید. اما همان‌طور که تاریخ نشان می‌دهد، پس از هر دوره رشد، بازار وارد رکود می‌شود. سقوط قیمت بیت‌کوین در سال 2022 باعث شد اعتماد مردم به این ارز دیجیتال به شدت کاهش یابد.
علاوه بر این، بسیاری از مردم السالوادور همچنان بانک ندارند و به زیرساخت‌های مالی سنتی دسترسی ندارند. این مسئله باعث شد که بیت‌کوین نتواند به هدف اصلی خود، یعنی افزایش شمول مالی، دست یابد. در سال 2022، بیش از 86 درصد از کسب‌وکارهای محلی هیچ تراکنشی با بیت‌کوین نداشتند.
پایان تجربه بیت‌کوین در السالوادور
در نهایت، فشارهای صندوق بین‌المللی پول نقش کلیدی در لغو این قانون داشت. در ژانویه 2025، دولت السالوادور با اصلاح قانون بیت‌کوین موافقت کرد تا بتواند وامی به ارزش 1.4 میلیارد دلار از IMF دریافت کند. طبق این اصلاحات، بیت‌کوین دیگر به عنوان پول رسمی پذیرفته نمی‌شود و دولت دیگر نمی‌تواند از آن برای پرداخت‌های دولتی استفاده کند. با این حال، بیت‌کوین همچنان به عنوان یک ابزار معاملاتی برای افرادی که مایل به استفاده از آن هستند، قانونی باقی خواهد ماند.
نتیجه گیری
با وجود تغییر سیاست، دولت السالوادور همچنان به حمایت از بیت‌کوین ادامه می‌دهد. در اوایل فوریه 2025، دولت 12 بیت‌کوین خریداری کرد و ذخایر بیت‌کوین این کشور به 6,068 واحد رسید. این نشان می‌دهد که دولت همچنان به آینده ارزهای دیجیتال ایمان دارد، اما دیگر قصد ندارد آن را به عنوان یک سیاست اجباری برای کل کشور اجرا کند.
